bijlage berekening
je eigen inkomens- en vermogenspositie

Bij deze de te volgen vijf berekeningsstappen nog eens overzichtelijk op een rijtje:

- Inkomenspositie Nederland

Stap 1. De te hanteren formule is om het netto inkomen van je huishouden te nemen, inclusief vakantiegeld en eventuele 13e maand. Ontvangen toeslagen zoals huurtoeslag en kinderbijslag dienen er ook nog bij opgeteld te worden. (Voor zelfstandigen geldt als uitgangspunt de winst na belastingen, etc.)

Stap 2a. Heb je een eenpersoonshuishouden, dan kun je je positie van de CBS grafiek aflezen, aangezien daar alle huishoudens in Nederland zijn omgerekend naar één persoon, ofwel gestandaardiseerd inkomen (Voor de grafiek: klik hier.)

Stap 2b. Bij meerdere personen is het zaak een correctiefactor toe te passen. Dan pas heb je een reële inschatting. Het CBS heeft een keurige tabel samengesteld.(Voor de tabel: klik hier) Daarna kun je de grafiek van de gestandaardiseerde inkomensverdeling van stap 2a gebruiken.

Bijvoorbeeld: heb je als tweepersoonshuishouden zonder kinderen een besteedbaar inkomen van €72.000 per jaar, dan deel je dit door 1,4= €51.400. Je ziet dan in de grafiek van de inkomensverdeling dat 8,3% van de huishoudens in Nederland een hoger besteedbaar inkomen heeft. Voor de goede orde: gestandaardiseerd. (Je kunt ook naar alle tweepersoonshuishoudens kijken door onder de grafiek de knop samenstelling huishoudens in te schakelen. Dan zie je dat binnen deze groep 12% een hoger gestandaardiseerd inkomen heeft dan ons fictieve voorbeeld. En je kunt steeds meer verfijnen, bv door te corrigeren voor AOW leeftijd, dan heeft 17% een hoger gestandaardiseerd inkomen.)

Stap 2c. (optioneel)  
Een andere manier om je inkomen te vergelijken is om te kijken naar de afwijking van het gemiddelde. Het gemiddelde gestandaardiseerde inkomen per huishouden in Nederland is €32.400 (CBS 2020). Het huishouden in ons voorbeeld heeft dus 51,4/32,4=1,59= 59% meer te besteden dan een gemiddeld inkomen in Nederland. We kunnen er nu zelfs een bedrag aanhangen waardoor je er een concrete voorstelling bij krijgt: 0,59x32,4: 13=€1.470 per maand netto meer plus nog eens hetzelfde bedrag als vakantiegeld-13e maand. Ofwel €19.100 per jaar netto meer. Doe het maar eens voor je eigen bij 2 a en 2 b berekende inkomen.

Het is ook mogelijk om een dergelijke berekening te doen via de World Inequality Index. Deze hanteert echter een gebrekkige berekening en houdt bijvoorbeeld geen rekening met schaalvoordelen zoals het CBS de facto doet met de equivalentiefactoren. Voor Nederland kun je daarom het beste bij het CBS blijven.

- Inkomenspositie wereldwijd

Stap 3a. Wil je een vergelijking van je inkomenspositie op wereldniveau, dan kunnen we met wat aanpassingen tóch de World Inequality Index gebruiken. Het beste is om het hiervoor berekende gestandaardiseerde besteedbare inkomen een opslag te geven zodat je voor je Nederlandse positie uitkomt op dezelfde gegevens als het CBS. Voor midden- en hogere inkomens kwam ik uit op een opslag van 33%. Je vermenigvuldigt dan met 1,33. ( Voor lagere inkomens is de bruto opslagfactor 1,33 wat te hoog: het is eerder 1,2 of 1,25: probeer het even uit in de WID 'income simulator' totdat de uitkomst voor Nederland hetzelfde geeft als bij het CBS)

Open nu de WID 'income simulator': klik hier. Vul daar je met een opslag aangepaste bedrag in.
Dit is reeds gestandaardiseerd inkomen, dus bij de volgende stap dien je één persoon in te vullen bij de omvang van je huishouden, geen twee of meer. Vervolgens kun je hier nog invullen of je een huis bezit en dat omrekenen naar potentiële huurinkomsten (ongeacht of je een hypotheek hebt). Ook kun je nog aangeven of je aandelen hebt, al maakt dat erg weinig uit. Het leuke is dat je de Nederlandse positie nu kunt vergelijken met de hele wereld en zelfs per land.

Doen we dit voor het voorbeeld van het tweepersoonshuishouden, dan vullen we €51.400x1,33= €68.300 bruto in. Nemen we aan dat dit huizenbezitters in de Randstad zijn en vullen we €1000 per maand aan gevraagde fictieve huurinkomsten in. Aandelen hebben ze gemakshalve even niet. De index komt nu vrijwel precies zo uit voor Nederland als bij het CBS (9% heeft nu een hoger inkomen) en op die basis kan de WID toch een interessante vergelijking maken. De WID rekent dit vervolgens per land om naar koopkracht (PPP=purchasing power parity).

Stap 3b. Het leuke is: nu kun je via de WID simulator bepalen hoe een Nederlandshuishouden in die categorie zich verhoudt tot de rest van de wereld door per land of regio te filteren.

Dit stel hoort in Europa bij de bovenste 5%, op wereldniveau bij de 3%. Op landenniveau wordt het pas echt concreet: Duitsland 6%, VS 13%, Qatar 16%, Luxemburg 14%, Zuid-Afrika 3%, Oeganda 0,1%, Mexico 3%, Suriname 1%, Afghanistan 0,1%, China 2%, Indonesië 1%, Japan 7%.

- Vermogenspositie Nederland

Stap 4. Tel je bezit bij elkaar op (als je een woning bezit, neem je de WOZ waarde) en trek je hypotheek en overige schulden er vanaf. Zie nu de tabel 'Vermogensverdeling in Nederland' hieronder.

Ben je een eenpersoonshuishouden, dan geeft de tabel 'mediaan vermogen per volwassene' je positie in Nederland perfect weer. Voor tweepersoonshuishoudens met of zonder kinderen deel je in principe door twee.

Zit je bedrag rond de mediaan in een 10%-groep, dan heb je je vermogenspositie al tot op ca. 5% benaderd. Met bijvoorbeeld €256.500 zit je zeker bij de bovenste 15%, vanaf €518.200 bij de bovenste 5%. Heb je een lastiger te bepalen bedrag, werk dan met het 'voortschrijdend gemiddelde'. Bijvoorbeeld: (256.500+518.200)/2=€387.350=bovenste 10%, (256.500+387.350)/2=€321.925=bovenste 12,5% etc. (Disclaimer: het is wel een ruwe schatting natuurlijk!)
,

- Vermogenspositie wereldwijd

Stap 5. Zo kom ik tot de volgende grove vuistregel voor de internationale vergelijking: zit je in de CBS-tabel 'Vermogensverdeling in Nederland' bij de onderste 90% van het mediane vermogen per volwassene, dan dien je je vermogen te verdubbelen. Het mediaan vermogen per volwassene in Nederland komt dan op €52.300x2=€104.600 uit en dan zit je als 'mediane Hollander' rond de 13% meest vermogenden ter wereld in de Credit Suisse tabel hieronder (47.000+126.000)/2=€86.500. weer 126.000 optellen en door 2 delen=106.250=12,5% dus iets eronder.)

Zit je daarentegen in de bovenste 10%, dan moet je een maximum aanhouden voor wat je als pensioenopslag neemt. Mijn vuistregel: ook verdubbelen, maar tot een maximale toename van 518.200 euro, de mediaan van deze groep. Na de pensioencorrectie komt het mediaan vermogen van de bovenste 10% van Nederland met (afgerond) €1.036.000 dan bij de bovenste 1% wereldwijd. ( Met andere woorden, bezit je reeds 1 miljoen, dan verdubbel je niet, maar doe je de maximale opslag van 518.200 er bovenop.)

 (Of zoek voor meer details zelf verder in het Databook van Credit Suisse 2022 : tabel3-4, blz 128)

Dat was 'm! Voor de concluderende details: terug naar het artikel.
Al met al is het plaatje nu compleet. Nu je meer zicht hebt op je eigen positie bij de inkomens- en vermogensverdeling in Nederland en in de wereld, kan de vraag opkomen wat je er zelf aan kunt bijdragen om toch die onderste 50% wat op te krikken al hoor je niet bij de bovenste 1% wereldwijd. (Zie hiertoe: Wat kun je zelf doen aan ongelijkheid?)