Deel dit artikel:

update 13/05/2024

defensie uitgaven 2023

oekraïne en Navo vergeleken
met Rusland (en China)

 

Door de oorlog in Oekräine zijn in Europa razendsnel de budgetten voor defensie van de NAVO lidstaten verhoogd. Het normgetal van 2% van het BBP is bij een derde van de lidstaten gerealiseerd, de rest volgt de komende jaren.  Een argument hiervoor is dat we veel te afhankelijk zijn van het leger van de Verenigde Staten. Een ander argument is dat Rusland en China ons aan het inhalen zijn.

Bij deze een overzicht van de defensie uitgaven in 2023 van de NAVO lidstaten en die van Rusland en China.  Europa mag dan ver achterblijven bij de uitgaven van de Verenigde Staten, het geeft samen met mede NAVO-lid Canada bij elkaar vrijwel hetzelfde uit als China en Rusland samen.

Zie de tabel hieronder voor een gedetailleerd overzicht. Zodra alle budgetten van de lidstaten zijn opgekrikt naar 2%, gaat de NAVO jaarlijks nog eens zo'n $ 80 miljard extra uitgeven.

Toelichting tabel:
- vermeld zijn alle NAVO lidstaten, behalve IJsland, dat geen eigen leger heeft
- Finland (2023) en Zweden (maart 2024) zijn net toegetreden. Het is een serieuze versterking van de NAVO:  hun uitgaven zijn gelijk aan 15% van het militaire budget van Rusland.
- in de rechtertabel is berekend wat er gebeurd als alle lidstaten minstens 2% van het BBP zouden uitgeven; indien een land reeds deze norm haalt, staat er gewoon het huidige budget
- de weergave in dollars geeft een vertekend beeld door sterke wisselkoersfluctuaties, bijvoorbeeld: met de wisselkoers van 2022 zou Rusland $17 miljard meer uitgeven, China $13 miljard meer en VK en Duitsland ieder $ 5 miljard minder
- het SIPRI houdt sowieso  een slag om de arm bij de budgetten van Rusland en China. De financiering is voor een deel in nevelen gehuld.

- tot slot kun je nog de (vaak gemaakte)  kanttekening plaatsen in hoeverre Rusland en China 'goedkoper' uit zijn met hun militaire kosten. Dat voert hier te ver. Zeker is dat de salarissen en pensioenen lager zijn, maar in het geval van Rusland is het ook zeker dat er erg 'slordig' met de eigen manschappen omgegaan wordt. (Nog nader uit te zoeken.)

Voor extra inzicht zijn de uitgaven van Oekraïne toegevoegd: $64,8 miljard , dat is  60% van het Russische defensiebudget. Het SIPRI heeft in dit bedrag de militaire hulp van andere landen niet meegenomen. (Die hulp is in de budgetten van de betreffende landen opgenomen.) Hun militaire macht is daarmee aanzienlijk, maar het neemt niet weg dat Oekraïne financieel aan de rand van haar mogelijkheden is beland, met militaire uitgaven die meer dan een derde van het Oekraïense BBP bedragen.  Dat houdt geen land jaren vol.
 


Toename militaire uitgaven NAVO-Oekraïne-Rusland-China in de afgelopen 2 jaar.
Bij de NAVO zijn de uitgaven van Finland en Zweden in alle jaren erbij gerekend. Bron: SIPRI database

Dat Rusland een bedreiging vormt, zeker; het heeft in twee jaar tijd haar defensieuitgaven met ruim 40% verhoogd. Maar ook zonder de VS staat de NAVO er bepaald niet zwak voor en wordt alleen maar sterker.  Voorts kun je je nog afvragen hoe lang Rusland deze uitputtingsslag kan volhouden. Nu is het militaire budget al een forse 6% van het BBP, maar wat gebeurt er als de inkomsten uit olie dalen?  De tijd is niet aan de kant van Rusland: een extra gevaarlijke situatie.


In 2023 waren de wereldwijde militaire uitgaven $ 2443 miljard. Bron: SIPRI

In 2021 werd voor het eerst de grens van $2.000 miljard aan wereldwijde militaire uitgaven overschreden. Met de inval in Oekraïne als 'trigger' zijn we zonder al teveel discussie in een wereldwijde nieuwe wapenwedloop terecht gekomen. De spanningen in het Midden-Oosten en Oost-Azië zijn hier nog eens bijgekomen. Gezien alle huidige plannen voor verhoging van militaire budgetten zal in 2024 de grens van $2.500 miljard dollar ongetwijfeld overschreden worden.
Het lijkt zelfs nog erger te worden. Het SIPRI hierover: "De NAVO richtlijn van 2% wordt steeds meer gezien als basisniveau, en niet als een drempel die dient te worden gehaald." 

Het lijkt dan allemaal heel logisch, maar zo vanzelfsprekend is dat allemaal niet. Je kunt naast wapens ook langs andere wegen investeren in veiligheid, zoals meer internationale solidariteit.  Daar mogen we dan ook wel meer over discussiëren.

Het is de komende jaren in elk geval des te meer een kwestie van opletten geblazen waar het geld allemaal blijft. De kosten vliegen je met iedere raket om de oren. Zie: 'Wat kost dat nou, zo'n Stinger?