In een recent rapport van de Universiteit Wageningen wordt het verschil tussen gangbare en biologische landbouw keurig uitgerekend. Daaruit blijkt dat bij biologische zuivel de stikstofbelasting per hectare weidegrond ruimschoots wordt gehalveerd. Dit enorme voordeel ontstaat omdat je bij biologische zuivel veel meer (Nederlandse) weidegrond per koe gebruikt. Zonder kunstmest, zonder grootschalige importen van veevoer van buiten de EU. Biologische zuivel is daarom een echte ‘game changer’ als het om stikstof gaat.

De kostprijs bedraagt ongeveer 30% meer per liter, de biologische boer heeft dan een vergelijkbaar inkomen als in de gangbare landbouw.

Het stikstofprobleem in de melkveehouderij is daarmee als het ware opgelost: de uitstoot is met de helft gereduceerd, de boer heeft een goed inkomen en het boerenbedrijf blijft behouden (in tegenstelling tot uitkopen).
 

De impact van biologische melk blijkt dus enorm positief te zijn. Hoeveel draagt een afzonderlijke overstappende consument daar nu concreet aan bij?

Veel. Wie een liter biologische melk koopt, financiert direct 1,4 m2 'gezonde' landbouwgrond. (Dit in plaats van melk uit intensieve landbouw, waar voor een liter melk ongeveer 0,6 m2 grond gebruikt wordt, die dan als het ware letterlijk overbelast is.)

We drinken echter niet alleen melk, maar eten ook veel boter, kaas en yoghurt. Om een kilo kaas te maken is 10 liter melk nodig, voor een kilo roomboter zelfs 20 liter. Een gemiddelde Nederlander eet volgens het RIVM 350 gram zuivel per dag. Dit komt neer op een glas melk, een bakje yoghurt en twee boterhammen met kaas. Reken je dit om naar liters melk, dan gebruikt een consument 0,8 liter per melk per dag. Op jaarbasis is dat 400m2 weidegrond. Dat is ongeveer de omvang van een basketbalveld per consument per jaar.

Om te kijken wat de impact is op het Nederlandse landschap kunnen we deze uitkomsten omzetten naar een hectare: 25 Nederlandse zuivelconsumenten kunnen er voor zorgen dat jaarlijks één hectare landbouwgrond geen stikstof overbelasting meer geeft.

Zouden alle 17,5 miljoen Nederlandse consumenten op biologische zuivel overstappen, dan zouden we 700.000 hectare nodig hebben. Dat is ruim 40% van ons landbouwareaal.
Hoeveel kost dat dan? Een gemiddelde consument die geheel overstapt op biologische zuivel betaalt € 115 per jaar meer. Een hectare kost € 2.875 per jaar extra. Iedere Nederlander aan de biologische zuivel zou dan 2 miljard per jaar kosten. Maar dan heb je ook wat: zo'n 40% van de gewenste stikstofreductie in de gehele landbouw zal dan gerealiseerd zijn.

Natuurlijk helpt het als de overheid hier de portemonnee voor trekt. Een onderdeel van de stikstofplannen is dan ook om het areaal aan biologische landbouw in Nederland uit te breiden. De EU wil naar 25% in 2040. Voor 2030 mikt men in Nederland in elk geval op 15%. De overheid zou al heel eenvoudig kunnen beginnen de 9% BTW op biologische zuivel af te schaffen, dat scheelt al meteen 180 miljoen per jaar. Het maakt overstappen naar biologisch meteen aantrekkelijker.

Desalniettemin zijn er ook genoeg Nederlanders die alvast een stap kunnen zetten. Het kan gewoon vandaag al, een maatschappelijke impasse doorbreken, een échte transitie op gang brengen. Daar ergens in die grote zuivelwand staan de biologische melkproducten reeds te wachten.